Нэрийн дансыг нийгмийн даатгалын тухай хууль тогтоомжид заасан нөхцөл, журмын дагуу тэтгэврийн даатгалд хамрагдсан, 1960 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр ба түүнээс хойш төрсөн Монгол Улсын иргэн, тус улсад байнга оршин суугаа гадаадын иргэн болон харьяалалгүй хүнд нээнэ.
Даатгуулагчийн нэрийн данс нь дугаар давхардаагүй байх бөгөөд даатгуулагчийн овог, нэр, дансны эхний үлдэгдэл, сар бүрийн төлсөн шимтгэл, тооцсон хүү, олгосон тэтгэвэр зэрэг орлого, зарлагын талаар мэдээлэл өгөх нөхцөлийг хангана.
Нэрийн дансны орлогын эх үүсвэр
Нэрийн дансны орлого нь дараахь эх үүсвэрээс бүрдэнэ:
Нэрийн дансны эхний үлдэгдэл тооцох
Нэрийн дансны эхний үлдэгдлийг тооцоход дараахь үзүүлэлтийг харгалзана:
Нэрийн дансны эхний үлдэгдлийг дараахь томъёогоор бодно:
А= Б х В, Үүнд:
А-нэрийн дансны эхний үлдэгдэл;
Б-сард төлвөл зохих шимтгэлийн хэмжээ;
В-ажилласан нийт сар.
Сард төлвөл зохих шимтгэлийн хэмжээг дараахь томъёогоор бодно:
Б= Г х Д х Е, үүнд:
Г-даатгуулагчийн сарын хөдөлмөрийн хөлсний дундаж хэмжээ;
Д-сүүлийн 5 жилийн улсын дундаж хөдөлмөрийн хөлсний дундаж индекс;
Е-шимтгэлийн хувь.
Нэрийн дансанд хүү тооцох
Нэрийн данснаас тэтгэвэр авах эрх
Доор дурдсан болзлыг хангасан даатгуулагч нэрийн данснаас өндөр насны тэтгэвэр авах эрхтэй:
1960 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр ба түүнээс хойш төрсөн бөгөөд Нийгмийн даатгалын сангаас олгох тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуульд заасны дагуу тахир дутуугийн буюу тэжээгчээ алдсаны тэтгэвэр авах болзол хангасан даатгуулагч нь “Тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийн нэрийн дансны тухай” хуулийн дагуу бодож тооцсон тахир дутуугийн буюу тэжээгчээ алдсаны тэтгэвэр авах эрхтэй.
Тэтгэврийг тооцох
Өндөр насны сарын тэтгэврийг тооцоход нэрийн дансны орлого, даатгуулагчийн тэтгэвэр авах дундаж хугацааг харгалзан дараахь томъёогоор бодно:
Х
Т = -----: 12, үүнд:
К
Т-сарын тэтгэврийн хэмжээ;
Х-нэрийн дансны нийт орлого;
К-тэтгэвэр авах дундаж хугацааны илэрхийлэл.
1960 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр ба түүнээс хойш төрсөн даатгуулагчийн тэтгэвэрт гарснаас хойшхи хугацаанд тэтгэвэр авах дундаж хугацааны илэрхийллийг Үндэсний статистикийн газраас гаргасан тооцоо, саналыг үндэслэн Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөл тогтооно.
Тахир дутуугийн тэтгэврийг нэрийн данснаас тооцоход:
Тэжээгчээ алдсаны тэтгэврийг нэрийн данснаас тооцоход:
Тэтгэврийн доод хэмжээ
Тэтгэврийг индексчлэх
Нэрийн данснаас олгох тэтгэврийг мөнгөний ханш бууралтын түвшинтэй шууд хамааралтай тогтоосон индексээр өсгөнө. Тэтгэврийн хэмжээг өсгөх индекс, түүнийг хэрэглэх журмыг Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн саналыг үндэслэн Үндэсний статистикийн газар тогтооно.
Тэтгэвэр олгох
Тэтгэврийг тэтгэврийн даатгалын сангаас даатгуулагчийн сонгосон банкаар нь дамжуулан сар бүр олгоно. Тэтгэвэр авагчид данснаас тооцож олгосон тэтгэвэр, дансны үлдэгдлийн талаар түүнд мэдээлж байна.
Хөдөлмөр эрхэлж байгаа тэтгэвэр авагчийн шимтгэл төлөлт
Тэтгэвэр авагч хөдөлмөр эрхэлж байгаа бол ажил олгогч болон даатгуулагч /тэтгэвэр авагч/ төлвөл зохих шимтгэлийг нийгмийн даатгалын санд зохих журмаар төлнө.
Шимтгэл төлөх, тэтгэвэр, тэтгэмж тогтоох, олгохтой холбогдсон бусад харилцааг зохицуулах
Ажил олгогч, даатгуулагч шимтгэл төлөх, даатгуулагчид тэтгэвэр, тэтгэмж тогтоох, олгох, тэдгээрийн гүйцэтгэлд хяналт тавих, хариуцлага тооцохтой холбогдсон энэ хуульд зааснаас бусад харилцааг Нийгмийн даатгалын тухай хууль, Нийгмийн даатгалын сангаас олгох тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуулийн холбогдох заалтаар зохицуулна.
Өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгоход сонголт хийх эрх
Хуульд заасан болзлыг хангасан даатгуулагч Нийгмийн даатгалын сангаас олгох тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуулийн дагуу болон Тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийн нэрийн дансны тухай хуулийн дагуу тогтоогдох тэтгэврээс өөрт аль таатай байх нөхцөлийг сонгож болно.
Даатгуулагчийн боломжууд:
Малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчийн тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэх тухай хуулийн төслийг УИХ-д өргөн мэдүүлнэ
2021-01-20 11:35
ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА
2021-01-20 10:22
ХНХЯ, Азийн хөгжлийн банктай хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын тэргүүлэх чиглэлийн хүрээнд хамтарч ажиллана
2021-01-19 12:32
Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамнаас долоо хоног бүр шинээр зарласан ажлын байрны мэдээллийг хүргэж байна.
2021-01-15 19:40